ഇന്ത്യയിലെ നദികളെ പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിക്കുക എന്ന ആശയം (ഉയർന്ന മഴയുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്ന് അധിക ജലം വരൾച്ച ബാധിത പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് മാറ്റുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു) ചില പ്രദേശങ്ങളിലെ നിരന്തരമായ വെള്ളപ്പൊക്കവും വെള്ളവും കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു മാർഗമായി നിരവധി പതിറ്റാണ്ടുകളായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. രാജ്യത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിൽ ക്ഷാമം.
ആശയം ഇപ്പോൾ ഒരു പടി മുന്നോട്ട് പോയതായി തോന്നുന്നു.
ഹിമാലയൻ നദികളുടെ വികസന ഘടകം, പെനിൻസുലർ നദികളുടെ വികസന ഘടകം എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് ഘടകങ്ങളുള്ള നാഷണൽ പെർസ്പെക്റ്റീവ് പ്ലാനിന് (NPP) കീഴിൽ നദികളെ പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കായി ദേശീയ ജല വികസന ഏജൻസിയെ (NWDA) സർക്കാർ ചുമതലപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
എൻപിപിക്ക് കീഴിൽ 30 ലിങ്ക് പ്രോജക്ടുകൾ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. എല്ലാ 30 ലിങ്കുകളുടെയും പ്രീ-ഫീസിബിലിറ്റി റിപ്പോർട്ടുകൾ (പിഎഫ്ആർ) പൂർത്തിയായി, കൂടാതെ 24 ലിങ്കുകളുടെ സാധ്യതാ റിപ്പോർട്ടുകളും (എഫ്ആർ) 8 ലിങ്കുകളുടെ വിശദമായ പ്രോജക്റ്റ് റിപ്പോർട്ടുകളും (ഡിപിആർ) പൂർത്തിയായി.
NPP യുടെ കീഴിലുള്ള ആദ്യത്തെ ലിങ്ക് പ്രോജക്റ്റാണ് കെൻ-ബെത്വ ലിങ്ക് പ്രോജക്റ്റ് (KBLP), ഇതിനായി കേന്ദ്രവും മധ്യപ്രദേശ്, ഉത്തർപ്രദേശ് സംസ്ഥാനങ്ങളും സംയുക്ത ശ്രമമായി നടപ്പിലാക്കാൻ തുടങ്ങി.
രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള ജലലഭ്യതയിലെ അസന്തുലിതാവസ്ഥയും രാജ്യത്തെ ജലസുരക്ഷയും പരിഹരിക്കുന്നതിന് മിച്ച തടങ്ങളിൽ നിന്ന് ജലകമ്മി തടങ്ങൾ/പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് ഇന്റർ ബേസിൻ വാട്ടർ ട്രാൻസ്ഫർ (IBWT) അത്യാവശ്യമാണ്. നദികൾ പല സംസ്ഥാനങ്ങളും (മറ്റു രാജ്യങ്ങളും ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ) കടന്നുപോകുന്നതിനാൽ, നദീതടങ്ങളെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന (ILR) പദ്ധതികൾ നടപ്പിലാക്കുന്നതിൽ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ സഹകരണം പരമപ്രധാനമാണ്.
***
നദികളുടെ ഇന്റർ-ലിങ്കിംഗ് (ഐഎൽആർ) പദ്ധതികളുടെ ഏറ്റവും പുതിയ സ്ഥിതിയും സംസ്ഥാനാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള വിശദാംശങ്ങളും:
A. പെനിൻസുലർ ഘടകം
| ലിങ്കിന്റെ പേര് | പദവി | സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് നേട്ടമുണ്ടായി | വാർഷിക ജലസേചനം (ലക്ഷം ഹെക്ടർ) | ജലവൈദ്യുതി (MW) |
| 1. മഹാനദി (മണിഭദ്ര) - ഗോദാവരി (ദൗലൈശ്വരം) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | ആന്ധ്രാപ്രദേശ് (AP) & ഒഡീഷ | 4.43 | 450 |
| 1 (എ) ഇതര മഹാനദി (ബർമുൾ) - റുഷികുല്യ - ഗോദാവരി (ദൗലൈശ്വരം) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | AP & ഒഡീഷ | 6.25 (0.91 + 3.52 + 1.82**) | 210 (എംജിഎൽ)% + 240** |
| 2. ഗോദാവരി (പോളവാരം) - കൃഷ്ണ (വിജയവാഡ) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | AP | 2.1 | - |
| 3 (എ) ഗോദാവരി (ഇഞ്ചംപള്ളി) - കൃഷ്ണ (നാഗാർജുനസാഗർ) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | തെലുങ്കാന | 2.87 | 975+ 70= 1,045 |
| 3 (ബി) ഇതര ഗോദാവരി (ഇഞ്ചമ്പള്ളി) - കൃഷ്ണ (നാഗാർജുനസാഗർ) ലിങ്ക് * | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | തെലുങ്കാന | 3.67 | 60 |
| 4. ഗോദാവരി (ഇഞ്ചമ്പള്ളി) - കൃഷ്ണ (പുളിചിന്തല) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | തെലങ്കാനയും എപിയും | 6.13 (1.09 +5.04) | 27 |
| 5 (എ) കൃഷ്ണ (നാഗാർജുനസാഗർ) - പെണ്ണാർ (സോമശില) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | AP | 5.81 | 90 |
| 5 (ബി) ഇതര കൃഷ്ണ (നാഗാർജുനസാഗർ) - പെണ്ണാർ (സോമശില) ലിങ്ക് * | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | AP | 2.94 | 90 |
| 6. കൃഷ്ണ (ശ്രീശൈലം) - പെണ്ണാർ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | - | - | 17 |
| 7. കൃഷ്ണ (ആൽമട്ടി) - പെണ്ണാർ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | AP & കർണാടക | 2.58 (1.9+0.68) | 13.5 |
| 8 (എ) പെണ്ണാർ (സോമശില) - കാവേരി (ഗ്രാൻഡ് ആനിക്കട്ട്) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | AP, തമിഴ്നാട് & പുതുച്ചേരി | 4.91 (0.49+ 4.36 +0.06) | - |
| 8 (ബി) ഇതര പെണ്ണാർ (സോമശില) - കാവേരി (ഗ്രാൻഡ് ആനിക്കട്ട്) ലിങ്ക് * | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | AP, തമിഴ്നാട് & പുതുച്ചേരി | 2.83 (0.51+2.32) | |
| 9. കാവേരി (കട്ടലൈ) - വൈഗൈ -ഗുണ്ടാർ ലിങ്ക് | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | തമിഴ്നാട് | 4.48 | - |
| 10. പർബതി -കാലിസിന്ധ് - ചമ്പൽ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | മധ്യപ്രദേശ് (എംപി), രാജസ്ഥാൻ | @Alt.I = 2.30 Alt.II = 2.20 | - |
| 10 (എ) പർബതി - കുനോ - സിന്ധ് ലിങ്ക്. $ | PFR പൂർത്തിയായി | എംപി & രാജസ്ഥാൻ | ||
| 10 (ബി) കിഴക്കൻ രാജസ്ഥാൻ കനാൽ പദ്ധതിയുമായി (ഇആർസിപി) പരിഷ്കരിച്ച പർബതി - കാളിസിന്ധ്-ചമ്പൽ ബന്ധത്തിന്റെ സംയോജനം | PFR പൂർത്തിയായി | എംപി & രാജസ്ഥാൻ | ||
| 11. ദമംഗംഗ - പിഞ്ചൽ ലിങ്ക് (ഡിപിആർ പ്രകാരം) | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | മഹാരാഷ്ട്ര (മുംബൈയിലേക്കുള്ള ജലവിതരണം മാത്രം) | - | 5 |
| 12. പർ-താപി-നർമ്മദ ലിങ്ക് (ഡിപിആർ പ്രകാരം) | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | ഗുജറാത്തും മഹാരാഷ്ട്രയും | 2.36 (2.32 + 0.04) | 21 |
| 13. കെൻ-ബെത്വ ലിങ്ക് | ഡിപിആർ പൂർത്തിയാക്കി നടപ്പാക്കൽ ആരംഭിച്ചു | ഉത്തർപ്രദേശ് & മധ്യപ്രദേശ് | 10.62 (2.51 +8.11) | 103 (ഹൈഡ്രോ) & 27 മെഗാവാട്ട് (സോളാർ) |
| 14. പമ്പ - അച്ചൻകോവിൽ - വൈപ്പാർ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | തമിഴ്നാട്, കേരളം | ഒന്ന് - | - 508 |
| 15. ബെഡ്തി - വർദ ലിങ്ക് | ഡിപിആർ പൂർത്തിയായി | കർണാടക | 0.60 | - |
| 16. നേത്രാവതി - ഹേമാവതി ലിങ്ക്*** | PFR പൂർത്തിയായി | കർണാടക | 0.34 | - |
% MGL: മഹാനദി ഗോദാവരി ലിങ്ക്
**സർക്കാരിന്റെ ആറ് പദ്ധതികളിൽ നിന്നുള്ള പ്രയോജനം. ഒഡീഷയുടെ.
@ Alt I- ഗാന്ധിസാഗർ അണക്കെട്ടുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു; Alt. II- റാണാ പ്രതാപസാഗർ അണക്കെട്ടുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു
* ഗോദാവരി നദിയിലെ ഉപയോഗശൂന്യമായ ജലം വഴിതിരിച്ചുവിടാനുള്ള ഇതര പഠനം നടത്തി ഗോദാവരി (ഇഞ്ചംപള്ളി/ ജാനംപേട്ട്) – കൃഷ്ണ (നാഗാർജുനസാഗർ) – പെണ്ണാർ (സോമശില) – ഡിപിആർ
കാവേരി (ഗ്രാൻഡ് ആനിക്കട്ട്) പദ്ധതികൾ പൂർത്തിയായി. ഗോദാവരി-കാവേരി (ഗ്രാൻഡ് ആനിക്കട്ട്) ലിങ്ക് പ്രോജക്ട് തയ്യാറാക്കിയത് ഗോദാവരി (ഇഞ്ചമ്പള്ളി / ജാനംപേട്ട്) - കൃഷ്ണ
(നാഗാർജുനസാഗർ), കൃഷ്ണ (നാഗാർജുനസാഗർ)- പെണ്ണാർ (സോമശില), പെണ്ണാർ (സോമശില)-കാവേരി (ഗ്രാൻഡ് ആനിക്കട്ട്) പദ്ധതികൾ.
*** ഗവ. യെട്ടിനഹോളെ പദ്ധതി നടപ്പാക്കിയതിനുശേഷം തുടർപഠനങ്ങൾ നടക്കുന്നില്ല. കർണാടകയുടെ, നേത്രാവതി തടത്തിൽ ഈ ലിങ്ക് വഴി തിരിച്ചുവിടാൻ മിച്ചജലം ലഭ്യമല്ല.
$ രാജസ്ഥാന്റെ കിഴക്കൻ രാജസ്ഥാൻ കനാൽ പദ്ധതിയുടെ സംയോജനവും പർബതി - കാളിസിന്ധ്-ചമ്പൽ ലിങ്ക്
ബി. ഹിമാലയൻ ഘടകം
| ലിങ്കിന്റെ പേര് | പദവി | രാജ്യം/സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് പ്രയോജനം ലഭിച്ചു | വാർഷിക ജലസേചനം (ലക്ഷം ഹെക്ടർ) | ഹൈഡ്രോ ശക്തി (MW) |
| 1. കോസി-മെച്ചി ലിങ്ക് | PFR പൂർത്തിയായി | ബീഹാർ & നേപ്പാൾ | 4.74 (2.99+1.75) | 3,180 |
| 2. കോസി-ഘഘ്ര ലിങ്ക് | ഡ്രാഫ്റ്റ് എഫ്ആർ പൂർത്തിയായി | ബീഹാർ, ഉത്തർപ്രദേശ് (യുപി), നേപ്പാൾ | 10.58 (8.17+ 0.67 + 1.74) | - |
| 3. ഗണ്ഡക് - ഗംഗ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി (ഇന്ത്യൻ ഭാഗം) | യുപി & നേപ്പാൾ | 34.58 (28.80+ 5.78) | 4,375 (ഡാം PH) & 180 (കനാൽ PH) |
| 4. ഗാഘ്ര - യമുന ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി (ഇന്ത്യൻ ഭാഗം) | യുപി & നേപ്പാൾ | 26.65 (25.30 + 1.35 ) | 10,884 |
| 5. സർദ - യമുന ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | യുപിയും ഉത്തരാഖണ്ഡും | 2.95 (2.65 + 0.30) | 3,600 |
| 6. യമുന-രാജസ്ഥാൻ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | ഹരിയാന & രാജസ്ഥാൻ | 2.51 (0.11+ 2.40) | - |
| 7. രാജസ്ഥാൻ-സബർമതി ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | രാജസ്ഥാൻ & ഗുജറാത്ത് | 11.53 (11.21+0.32) | - |
| 8. ചുനാർ-സോൺ ബാരേജ് ലിങ്ക് | ഡ്രാഫ്റ്റ് എഫ്ആർ പൂർത്തിയായി | ബീഹാർ & യു.പി | 0.67 (0.30 + 0.37) | - |
| 9. സോൺ അണക്കെട്ട് - ഗംഗയുടെ ദക്ഷിണ പോഷകനദികളെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു | PFR പൂർത്തിയായി | ബീഹാർ & har ാർഖണ്ഡ് | 3.07 (2.99 + 0.08 ) | 95 (90 ഡാം PH) & 5 (കനാൽ PH) |
| 10.മനസ്-സങ്കോഷ്-ടിസ്റ്റ-ഗംഗ (MSTG) ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | അസം, പശ്ചിമ ബംഗാൾ (WB) & ബീഹാർ | 3.41 (2.05 + 1.00 + 0.36 ) | - |
| 11.ജോഗിഘോപ-ടിസ്റ്റ-ഫറാക്ക ലിങ്ക് (എംഎസ്ടിജിക്ക് പകരമായി) | PFR പൂർത്തിയായി | അസം, WB & ബീഹാർ | 3.559 (0.975+ 1.564+ 1.02) | 360 |
| 12. ഫറാക്ക-സുന്ദർബൻസ് ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | WB | 1.50 | - |
| 13. ഗംഗ(ഫറാക്ക) - ദാമോദർ-സുബർണരേഖ ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | WB, ഒഡീഷ & ജാർഖണ്ഡ് | 12.30 (11.18+ 0.39+ 0.73) | - |
| 14. സുബർണരേഖ-മഹാനദി ലിങ്ക് | FR പൂർത്തിയായി | WB & ഒഡീഷ | 1.63 (0.18+ 1.45) | 9 |
***
